Vieren – 10 jaar Socratisch Café Utrecht
Beste lezer,
Ik heb je een drietal dingen te bekennen. 1) Ik had geen idee wat een socratisch café precies inhield. 2) Sinds kort lees ik Harry Potter weer om mijn fantasie te prikkelen en dan komt ‘toveren’ wel van pas. 3) Ik had tot aan vrijdag 24 januari 2020 ook helemaal geen idee wat vieren inhield. Maar met Joop in het middelpunt hadden wij die dag wel iets te vieren. Want 10 jaar jouw (lees: Joops) Socratisch Café Utrecht. Dat is niet niks. Ik zou er Joops feesthoed voor opzetten, afdoen en een buiging maken.
Wat begon als een tool werd een way of life voor jou, Joop. GrytteMaliebaan45 werd jouw bar, waar jij als een galante barman de ruimte faciliteert waarin mensen ‘vrij’ kunnen denken. Dat vraagt bepaalde moed, geduld, tijd en een vraagstuk. Er is een zo’n rake zin die iemand uitsprak en maar in mijn hoofd blijft hangen: “Ik heb hier echt leren nadenken”.
Ik denk aan Leonard Nelson, een man die ik dankzij de vertelling van –over het faciliteren van denken gesproken–, Erik (Boers) ontmoette. Een voorvader die in 1918 in Duitsland een gedachtengoed oprichtte dat mensen als Joop, Jos en Erik verder leven. Ik denk aan de ondernemingen die Leonard moest doen, toen zijn gedachtengoed in 1933 verboden werd. Ik zie voor me hoe uitgeweken werd naar Denemarken, vervolgens naar Wales. En dat alles met een helder doel: “Kunnen we mensen niet zelf laten filosoferen?”.
Ik realiseer me dat er voorvechters nodig zijn. Voorvechters om vrij denken ooit te hebben kunnen faciliteren. En na-vechters, zoals Joop, om vrij denken te blijven faciliteren. Zoals Erik mooi zei: “Je hebt iemand nodig die dóórgaat, dan kun je een begrip worden.” Dan kun je zeggen dat het jouw café is.
Vrij denken is niet vanzelfsprekend. Net zo min het vanzelfsprekend is om vanuit vrijheid een de eerst geplukte framboos te vieren. Want er zijn plekken op de wereld waarin vrij denken en vieren niet mogen bestaan. En al schrijvend vier ik de vrijheid, als één van 12 angry men, dat ik aan kan sluiten in Joops café. Nee I don’t believe I have to be loyal to one side or the other, I’m simply asking questions.
De mogelijkheid om vanuit vrijheid een socratisch gesprek te voeren is uniek. Die moéten we willen vieren. Of dat nu aandacht voor de glans van het moment betekent, of een individuele heelheidservaring is, of ervoor kiezen om een moment speciaal te maken. Zeker in een tijd waarin dialogische, socratische gespreksvoering belangrijker is dan ooit.
Ik richt mijn toverstok op en roep uit Nemo Solus Satis Sapit. Want als er iets is wat ik geleerd heb over wat het Socratisch Café precies inhoudt, dan is het wel dat niemand in zijn eentje genoeg weet. Ook niet over een volgende 10 jaar. Wanneer ik Joop weer interview. In zijn café. Met jullie als zijn stamgasten.
Door: Derk van der Pol, Organisatiejournalist
Kessels & Smit